O‘ZBEKISTONDA MOLIYA BOZORLARINING MONOPOLLASHUV DARAJASI VA ULARDAN FOYDALANISH IMKONIYATINI BAHOLASH KO‘RSATKICHLARI

Tadqiqot predmeti etib O‘zbekistonda moliya bozorlarining monopollashuv darajasini baholash ko‘rsatkichlari belgilandi. Tadqiqotning maqsadi O‘zbekistonda foydalanish uchun maqbul bo‘lgan moliyaviy bozorlarning monopollashish darajasini baholash ko‘rsatkichlarining turlarini aniqlash va ularning tanqidiy xususiyatlarini asoslab berishdan iborat. Metodologik asos sifatida raqobatni rivojlantirish va moliya bozorlarini antimonopol tartibga solish sohasidagi fundamental tadqiqotlar xizmat qildi. Tuzilmaviy, mantiqiy va tizimli yondashuvlardan foydalanildi. Chetel amaliyotida monopoliyalashtirish darajasini baholash uchun qo‘llaniladigan ko‘rsatkichlar tahlili amalga oshirildi, bozorlarning monopollashtirish darajasini baholashning umumqabul qilingan va mamlakatga xos ko‘rsatkichlari hamda ularning kritik qiymatlari aniqlandi. Maqolada, shuningdek, monopoliyalashtirish darajasini baholashning alohida ko‘rsatkichlari o‘rtasidagi munosabatlar ochib beriladi. Moliya bozorlaridagi raqobat munosabatlari holatini tahlil qilish asosida kredit bozori davlat ishtirokidagi banklar tomonidan monopollashtirilganligi, fond bozori esa yetarlicha rivojlanmaganligi tufayli juda kam miqdordagi ishtirokchilar tomonidan jamlanganligi aniqlandi. Moliya bozorlari holatini aniqlashni murakkablashtiruvchi omillar belgilandi. Tadqiqot natijalaridan O‘zbekiston Respublikasi Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi va O‘zbekiston iqtisodiyotiga o‘xshash mamlakatlarning monopoliyaga qarshi kurashish organlari qonunchilikni shakllantirish va takomillashtirish uchun foydalanishlari mumkin. Olingan natijalarga muvofiq, O‘zbekistonda moliya bozorlarining monopollashuv darajasini baholash ko‘rsatkichlari taklif etiladi va bu ko‘rsatkichlarning tanqidiy qiymatlari asoslab beriladi.