ANACANTHOTERMES TURKESTANICUS JACOBS TURKISTON TERMITI AFZAL KO‘RGAN OZUQA O‘SIMLIKLARINING KIMYOVIY TARKIBINI YEM MATRITSALAR VA TERMITSIDAL YEMLAR YARATISH MAQSADIDA O‘RGANISH

Turkiston termiti afzal ko‘rgan ozuqa o‘simliklarining kimyoviy tarkibini bilish uni nazorat qilishning samarali va arzon vositalarini ishlab chiqishga imkon beradi, bu, ayniqsa, dunyo aholisining tez o‘sishi va global isish sharoitida muhim ahamiyatga ega. Biz mazkur ishda Turkiston termiti afzal ko‘rgan va uning normal rivojlanishini ta'minlovchi o‘simliklarning kimyoviy tarkibi (namlik, organik ekstraktlar, suvli ekstraktlar, pektinlar, gemitsellyuloza, sellyuloza, lignin, mono-, di- va oligosaxaridlar)ni o‘rgandik. Global iqlim o‘zgarishi davrida yemlar, tuzoq va repellentlarni ommaviy ishlab chiqarishda eng mos o‘simlik namunalari tanlab olindi. Jozibadorligi, mazaliligi, mavjudligi, uglevod va oson hazm bo‘ladigan glyukoza miqdori, mexanik ishlov berish qulayligiga qarab, o‘simliklar quyidagi ketma-ketlikda joylashtirildi: makkajo‘xori, jo‘xori, kungaboqar, qamish. Shuningdek, repellent va deterrent ta'sir namunalari aniqlandi: Morus alba va Morus nigra (ipak qurti chiqindilari) hamda Gleditcia o‘simligi podalari poyasi va kurtaklari. Yem matritsalarining mavjud yopishqoq komponenti sifatida mahalliy ishlab chiqarilgan KMTS va ipak o‘rash sanoatining oqova suvlaridan seritsin oqsilining kontsentratsiyalangan eritmalari topildi. Ozuqa substratidagi mono-, di- va oligosaxaridlarning ajralib chiqishiga hissa qo‘shadigan sellyulozani parchalovchi mikroorganizmlar sifat jihatidan aniqlandi.