HISOBLASH SUYUQLIKLARI DINAMIKAS I (CFD) YORDAMIDA GELIOQURITGICHLARNI MODELLASHTIRISH

Ushbu ilmiy maqolada hisoblash suyuqliklari dinamikasi (CFD) usuli
asosida gelioquritgichlarda issiqlik va havo oqimi jarayonlari modellashtirildi
hamda dorivor o‘simlik – katta bargizub (Plantago major) barglarini samarali
va sifatli quritish imkoniyatlari o‘rganildi. Tadqiqotning asosiy maqsadi
gelioquritgichlar konstruksiyasini optimallashtirish, quritish tezligini oshirish
va mahsulot sifatini saqlab qolish uchun CFD texnologiyalari imkoniyatlarini
baholashdan iborat. ANSYS Fluent dasturi yordamida quritgich ichidagi
issiqlik taqsimoti, havo oqimi tezligi va harorat gradientlari modellashtirildi.
Simulyatsiya shartlariga ko‘ra, quyosh energiyasi asosida isitiladigan havo harorati
55–65 °C oralig‘ida saqlanib, mahsulot ustiga yo‘naltirildi. Quritilayotgan bargizub
barglarining boshlang‘ich namligi 82 %ni tashkil etdi va 3,5–4,5 soatlik quritish
davomida bu ko‘rsatkich 10–12 %gacha kamaydi. CFD modellashtirish natijalari
quyidagi ustunliklarni ko‘rsatdi: havo oqimi quritgich ichida bir xilda taqsimlanib,
barcha barglar teng issiqlik ta’siriga uchradi; issiqlik energiyasining samarali
ishlatilishi natijasida quritish muddati qisqardi; quritilgan mahsulotda biologik
faol birikmalar (flavonoidlar, vitaminlar) saqlanishi ta’minlandi; quritgichning
ichki geometriyasi, havo kirish va chiqish yo‘llari CFD asosida tahlil qilinib,
loyihaning takomillashuvi uchun tavsiyalar ishlab chiqildi. Simulyatsiya natijalari
eksperimental kuzatuvlar bilan solishtirildi va yuqori darajadagi moslik qayd etildi.
CFD texnologiyasi yordamida ishlab chiqilgan model orqali gelioquritkichlarning
samaradorligi oshirildi, quritish sifati yaxshilandi va issiqlik yo‘qotishlari
minimallashtirildi. Mazkur tadqiqot hisoblash suyuqliklari dinamikasi asosidagi
yondashuvning dorivor o‘simliklar uchun mo‘ljallangan gelioquritgichlarni
ilmiy loyihalash va amaliyotga joriy etishdagi yuqori salohiyatga ega ekanligini
ko‘rsatadi.