SHAMOL VA GIDROENERGETIKA MANBALARINI BIRLASHTIRISH ORQALI BARQAROR ENERGIYA TA’MINOTINI TA’MINLASH (CHORTOQ MIKRO GESI MISOLIDA)

So‘nggi yillarda global energetika sektori energiya ishonchliligi,
ekologik barqarorlik va qayta tiklanadigan energiya manbalaridan samarali
foydalanish bilan bog‘liq tobora ortib borayotgan muammolarga duch keldi.
Ayniqsa, chekka va tog‘li hududlarda beqaror elektr ta’minoti dolzarb muammo
bo‘lib qolmoqda. Gibrid tizimlarda shamol va gidroenergetikani birlashtirish
innovatsion hamda mintaqaviy moslashuvchan yechim beradi. Shamol
potensiali va oqar suv resurslariga mos relyefda joylashgan Chortoq mikro GESi
ushbu integratsiyani o‘rganish uchun tegishli misollar taqdim etadi. Ushbu
tadqiqotning asosiy maqsadi barqaror va uzluksiz elektr ta’minoti yaratishda
shamol va gidroenergetika manbalarini birlashtirgan gibrid energiya tizimlari
samaradorligini baholashdan iborat. Tadqiqot Chortoq mikro GESi misolida
energiya samaradorligi, tizim ishonchliligi va optimallashtirish strategiyalarini
tahlil qilishga qaratilgan. Bu ish turli atrof-muhit sharoitlarida gibrid tizimlar ishlashini baholash uchun modellashtirish va simulyatsiya usullaridan
foydalanadi. Shamol turbinalari va mikro-gidroelektrostansiyalarning texnik
parametrlari gibrid konfiguratsiyaga birlashtirilgan. Energiya ishlab chiqarish
hisob-kitoblari, ishonchlilik ko‘rsatkichlari (LOLP va LPSP kabi) va iqtisodiy
samaradorlik tahlillari MATLAB/Simulink va HOMER Pro vositalari yordamida
amalga oshiriladi. Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, gibrid shamol-gidrotizim individual
manba uzilishlarini qoplash orqali energiya ta’minoti barqarorligini sezilarli
darajada yaxshilaydi. Simulyatsiya natijalari elektr ta’minotidagi uzilishlarning
75 %ga qisqargani, yukni qoplash yaxshilangani va zaxira dizel generatorlariga
bo‘lgan ishonchning 30 %ga kamayganini ko‘rsatadi. Natijalar Chortoq va shunga
o‘xshash hududlar sharoitida kichik hajmdagi gibrid tizimlar ham texnik jihatdan
foydali, ham iqtisodiy jihatdan samarali ekanligini tasdiqlaydi.