ТУТ ИПАК ҚУРТИНИНГ ТУРЛИ ГЕНОТИПГА ЭГА ТИЗИМЛАРИДА ЛИЧИНКАЛИК ДАВРИНИ ҚИСҚАРТИРИШ

Тут ипак қурти инсоният томонидан 5000 йилдан буён хонакилаштирилиб, ўз эҳтиёжи учун фойдаланиб келинмоқда. Ушбу ҳашарот ўзининг боқилиши, парваришланиши ва кўпайиши жиҳатидан илмий тадқиқотлар учун қулай объект ҳисобланади. Инсоннинг онгли равишда олиб бораётган селекцион тадқиқотлари белги ва хусусиятлар ўзгарувчанлигига олиб келади. Тут ипак қурти метомарфозали ҳашаротлар гуруҳига кириб, тўртта ривожланиш цикли, яъни тухумлик, қуртлик, ғумбаклик ва капалаклик даврини ўтайди. Ипакчилик соҳаси ривожланган Япония, Хитой ва Ҳиндистон каби мамлакатларда учрайдиган ёввойи зотлар гуруҳига мансуб шакллари личинкасининг барг ейиш муддати 45-60 кун давом этса, моновольтин, бивольтин зотлари 30-35 кун мобайнида пилла ўрай бошлайди. Республикамизда тут ипак қуртининг фақат моновольтин гуруҳига мансуб зотлари мавжуд бўлиб, ушбу гуруҳга мансуб зотлардан тўрт мавсумда уруғига сунъий ишлов бериш орқали фойдаланилади. Тут ипак қуртининг юқори ипакчанликка эга эртапишар зотларини яратиш ишлаб чиқаришда катта самара ва иқтисодий фойда келтириши мумкин. Мазкур мақолада тут ипак қуртининг личинкалик даври давомийлиги икки хил селекцион тизимларда чуқур ўрганилган. Натижаларга кўра, "Линия 500" ва "Линия 501" селекцион тизимларида умумий қуртлик даври 23,7-24,2 кун давом этган ва қиёсловчи зотлардан устунлиги аниқланган.